NCERT Solutions for Class 8 Sanskrit Chapter 3 भगवद्कुंजम (नकारंत्पुल्लिंग)

Q.1: अधोलिखितानां प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखत-
(क) कुत्र "डिजिटल इण्डिया" इत्यस्य चर्चा भवति?
(ख) केन सह मानवस्य आवश्यकता परिवर्तते?
(ग) आपणे वस्तूनां क्रयसमये केषाम् अनिवार्यता न भविष्यति?
(घ) कस्मिन् उद्योगे वृक्षाः उपयुज्यन्ते?
(ङ) अद्य सर्वाणि कार्याणि केन साधितानि भवन्ति?

Ans : (क) सम्पूर्णविश्वे
(ख) कालपरिवर्तनेन
(ग) रूप्यकाणाम्
(घ) कर्गदोद्योगे
(ङ) चलदूरभाषायन्त्रेण 

Q.2: अधोलिखितान् प्रश्नान् पूर्णवाक्येन उत्तरत-
(क) प्राचीनकाले विद्या कथं गृह्यते स्म?
(ख) वृक्षाणां कर्तनं कथं न्यूनतां यास्यति?
(ग) चिकित्सालये कस्य आवश्यकता अद्य नानुभूयते?
(घ) वयम् कस्यां दिशि अग्रेसरामः?
(ङ) वस्त्रपुटके केषाम् आवश्यकता न भविष्यति?

Ans : (क) प्राचीनकाले विद्या श्रुतिपरम्परया गृह्यते स्म।
(ख) संगणकस्य अधिकाधिकप्रयोगेण वृक्षाणां कर्तनं न्य़ूनतां यास्यति।
(ग) चिकित्सालये रूप्यकाणाम् आवश्यकता अद्य नानुभूयते।
(घ) वयं डिजीभारतम् इत्यस्यां दिशि अग्रे सरामः।
(ङ) वस्त्रपुटके रूप्यकाणाम् आवस्यकता न भवति। 

Q.3: रेखांकितपदान्यधिकृत्य प्रश्ननिर्माणं कुरुत-
(क) भोजपत्रोपरि लेखनम् आरब्धम्।
(ख) लेखनार्थम् कर्गदस्य आवश्यकतायाः अनुभूतिः न भविष्यति।
(ग) विश्रामगृहेषु कक्षं सुनिश्चितं भवेत्।
(घ) सर्वाणि पत्राणि चलदूरभाषयन्त्रे सुरक्षितानि भवन्ति
(ङ) वयम् उपचारार्थम् चिकित्सालयं गच्छामः?

Ans : (क) भोजपत्रोपरि किम् आरब्धम्?
(ख) लेखनार्थं कस्य आवस्यकतायाः अनुभूतिः न भविष्यति?
(ग) कुत्र कक्षं सुनिश्चितं भवेत्?
(घ) सर्वाणि पत्राणि कुत्र चलदूरभाषयन्त्रे सुरक्षितानि?
(ङ) वयं किमर्थं चिकित्सालयं गच्छामः? 

Q.4: उदाहरणमनुसृत्य विशेषण विशेष्यमेलनं कुरुत-

Ans : (क) मौखिकं ज्ञानम्
(ख) मनोगते काले
(ग) टंकितानि कार्याणि
(घ) महान् उपकारः
(ङ) मुद्राविहीनः विनिमयः 

Q.5: अधोलिखितपदयोः सन्धिं कृत्वा लिखत-
पदस्य        +        अस्य
तालपत्र        +        उपरि
च        +        अतिष्ठत
कर्गद        +        उद्योगे
क्रय        +        अर्थम्
इति        +        अनयोः
उपचार        +        अर्थम्

Ans : पदस्यास्य
तालपत्रोपरि
चातिष्ठत
कर्गदोद्योगे
क्रयार्थम्
इत्यनयोः
उपचारार्थम् 

Q.6: उदाहरणमनुसृत्य अधोलिखितेन पदेन लघु वाक्य निर्माणं कुरुत–

Ans : (क) आवश्यकता - अद्यतने काले चलदूरवाण्याः अवश्यकता सर्वैर्रपि अनुभूयते।
(ख) सामग्री - रन्धनार्थं सामग्री आपणतः आनेतव्या।
(ग) पर्यावरणसुरक्षा - पर्यावरणसुरक्षायै अस्माभिः जागरूकैः भाव्यम्।
(घ) विश्रामगृहम् - सम्प्रति विश्रामगृहेषु प्रायशः डेविट्-कार्डमाध्यमेन रूप्यकाणि प्रदीयन्ते। 

Q.7: उदाहरणानुसारम् कोष्ठकप्रदत्तेषु पदेषु चतुर्थी प्रयुज्य रिक्तस्थानपूर्तिं कुरुत–
यथा – भिक्षुकाय धनं ददातु। (भिक्षुक)
(क) ............ पुस्तकं देहि। (छात्र)
(ख) अहम् ............. वस्त्राणि ददामि। (निर्धन)
(ग) .............. पठनं रोचते। (लता)
(घ) रमेशः ................. अलम्। (सुरेश)
(ङ) ................. नमः। (अध्यापक)

Ans : (क) छात्राय पुस्तकं देहि।
(ख) अहं निर्धनाय वस्त्राणि ददामि।
(ग) लतायै पठनं रोचते।
(घ) रमेशः सुरेशाय अलम्।
(ङ). अध्यापकाय नमः